منابع انسانی به کارکنان یک شرکت یا سازمان اشاره دارد. افرادی که در یک مجموعه یا سازمان به کار می‌پردازند، جزو سرمایه‌ها و عناصر کلیدی آن محسوب می‌شوند و اهمیت بسیار زیادی دارند. ضرورت منابع انسانی در مجموعه به قدری زیاد است که در سال‌های اخیر تمرکز زیادی بر روی مدیریت آن گذاشته شده است. از این رو در حال حاضر مدیریت منابع انسانی به یکی از نقش‌های اصلی و مهم در سازمان تبدیل شده است. در ادامه با منابع انسانی و دلایل اهمیت آنها در سازمان پی خواهیم برد.
تعریف منابع انسانی
منابع انسانی به گروهی از افراد گفته می‌شود که در یک مجموعه یا سازمان به کار می‌پردازند. این افراد تمام تلاش خود را برای تحقق اهداف سازمان به کار می‌گیرند. حتی به تعبیری میتوان گفت این منابع انسانی هستند که سازمان را به حرکت در می‌آورند. بدون وجود افراد متخصص و کارآمد، سازمان پیشرفتی نداشته و حتی میتواند دچار رکود و ورشکستگی شود. برای همین کشورهای توسعه یافته اهمیت زیادی بر روی منابع انسانی دارند و همواره شرایط رشد آنها را در نظر می‌گیرند. این کشورها به این باور رسیده‌اند که تربیت نیروهای انسانی توانمند میتواند آینده سازمان را تضمین کرده و آن را زودتر به اهداف مورد نظر خود برساند. اگر بخواهیم چند تعریف از منابع انسانی داشته باشیم، میتوانیم به چند مورد زیر اشاره نماییم.
- افرادی که در یک بخش از سازمان به کار پرداخته و یا مدیریت این بخش‌ها را بر عهده دارند.
- افرادی که تمایل دارند کارایی و موفقیت شخصی خود را افزایش دهند.
- افرادی که قصد دارند توانایی کار موثر با دیگران را در خود تقویت نمایند.
مدیریت منابع انسانی به چه معناست؟
یکی از اصطلاحاتی که در سازمان‌ها زیاد شنیده می‌شود، مدیریت منابع انسانی یا HRM است. HRM به مدیریت و توسعه کارکنان سازمان مربوط است. مدیریت منابع انسانی شامل نظارت بر تمام چیزهای مرتبط با مدیریت سرمایه انسانی است. در این رابطه میتوان به جذب و استخدام افراد، نظارت بر حضور و غیاب آنها، جبران خدمات و حقوق و دستمزد، آموزش کارکنان و توسعه سازمان اشاره کرد.
از آنجایی که مدیریت منابع انسانی دارای حوزه‌های متعددی است، متخصصان آن باید در یک یا چند زمینه از تخصص زیادی برخوردار باشند. متخصص توسعه آموزش، مسئول حقوق و مزایا، کارشناس منابع انسانی، برنامه‌ریز آموزش و توسعه، مجری خدمات استخدامی و تحلیلگر پرسنل از جمله متخصصان در این خصوص هستند.
اهمیت منابع انسانی چیست؟
حال که با مفهوم منابع انسانی و مدیریت منابع انسانی آشنا شدیم، بهتر است به این موضوع بپردازیم که چرا نیروی انسانی مهم است و باید به آنها توجه ویژه‌ای شود؟ همانطور که مشخص است پشت تولید هر محصول یا ارائه خدمات خاصی، ساعت‌ها تلاش و کار یک گروه متخصص وجود دارد. به عبارتی میتوان گفت بدون حضور نیروی انسانی هیچ کالا یا خدماتی به درستی ارائه نمی‌شود. برای همین جهت سازندگی یک سیستم نیاز به نیروهای انسانی موثر است. سازمان‌ها باید برای رسیدن به اهداف خود، افراد شایسته و کاردان را استخدام کرده و از آنها برای پیشبرد اهداف خود استفاده نمایند.
با اینکه پیشرفت تکنولوژی در چند سال گذشته منجر به حذف بسیاری از نیروهای انسانی شده است، اما باز هم نیاز به نیروهای انسانی جهت استارت فرآیندها و یا تعمیرات لازم است. حتی اگر قرار باشد تمام مراحل یک فرآیند به صورت خودکار انجام شود، باز هم نیروهای انسانی باید بر روی صحت انجام کار نظارت نمایند. از این رو منابع انسانی از اهمیت زیادی برخوردار هستند و یک سرمایه ارزشمند برای سازمان محسوب می‌شوند.
اهمیت نیروهای انسانی سازمان
دارایی و سرمایه‌های سازمان تنها به سرمایه مالی مربوط نبوده و کارکنان متعهد و کارآمد هم جزو دارایی‌های مهم آن محسوب می‌شوند. نیروهای انسانی نه تنها به بهبود عملکرد و کارایی سازمان کمک می‌کنند، بلکه سازمان را به سمت رشد، موفقیت و تعالی سوق می‌دهند. منابع انسانی و اهمیت آن به این خاطر است:
- کارکنان هوش، دانش، تجربه و مهارت خود را در اختیار سازمان قرار می‌دهند. این ثروت منابع انسانی به سازمان این امکان را می‌دهد تا با رشد و تغییرات بازار هماهنگ شود.
- کارکنان جزو هویت اجتماعی سازمان محسوب می‌شوند. این نیروها نه تنها تشکیل دهنده سازمان و بخش‌های مختلف آن هستند، بلکه هویت اجتماعی آن را نیز شکل می‌دهند.
- نیروهای انسانی اساسی‌ترین مزیت رقابتی سازمان در مواجهه با چالش‌های محیطی هستند. تخصص این منابع با توسعه و حفظ توانمندی‌ها، سازمان را قادر میکند تا نتایج خوبی در برابر چالش‌های رقابتی به دست آورد.
- کارکنان و نیروهای انسانی با شایستگی و مهارت‌هایی که به سازمان ارائه می‌دهند، عملکرد سازمان را شکل می‌دهند. واحد منابع انسانی با تشویق نیروهای انسانی به توسعه شایستگی‌ها و مهارت‌هایشان، به بهبود کارایی و راندمان سازمان کمک می‌نماید.
دلایل اهمیت وجود منابع انسانی در سازمان
-
ارتقای فرهنگ سازمانی
ایجاد یک محیط کاری که با ارزش‌های سازمانی و اهداف آن همسو باشد، سبب ترویج یک فرهنگ سازمانی می‌شود. این فرهنگ بر پایه همکاری، احترام متقابل و نوآوری بوده و سبب تقویت هویت سازمانی و حفظ کارکنان سازمانی می‌شود.
-
کمک به مدیریت تغییرات و حل اختلاف‌ها
متخصصان منابع انسانی در فرآیندهای تغییرات سازمانی نقش بسیار مهم و کلیدی دارند. این افراد به ایجاد بسترهای اجرای آسان‌تر تغییرات و حل اختلافات کمک کرده تا سازمان با هزینه کمتری به دستاوردهای مورد نظر خود برسد. همچنین متخصصان منابع انسانی مسئولیت ایجاد سیستم‌های ارزیابی عملکرد کارکنان را برعهده دارند. این سیستم به مدیران در ارزیابی عملکرد کارکنان و اجرای برنامه‌های بهبودی کمک می‌نماید.
-
کمک به سازمان‌دهی سازمان
منابع انسانی در ایجاد ساختار سازمانی درست نقش مهمی دارند و سبب بهبود ارتباطات درون سازمانی می‌شوند. سازمان‌دهی مدیریت منابع انسانی سبب تعیین ساختارهای سازمانی، تقسیم وظایف و تشکیل گروه‌های کاری منطبق با اهداف سازمان شده و به سازمان‌دهی صحیح و اصولی آن کمک می‌نماید.
از دیگر دلایل اهمیت و نقش مدیریت منابع انسانی در سازمان میتوان به کمک به تحقق اهداف استراتژیک سازمان و کمک به حفظ و بقای سازمان اشاره کرد.
جمع بندی
پیشتر در سایت ایران بیزینس مستر دانستید که منابع انسانی از اهمیت زیادی برخوردار هستند و نقش آنها بر هیچ کسی پوشیده نمی‌باشد. گاهی اوقات مدیران به دلیل عدم دانش کافی، به منابع انسانی خود توجه زیادی نداشته و سبب دور شدن سازمان از اهداف خود می‌شوند. برای همین باید به مدیریت منابع انسانی اهمیت زیادی داده و امنیت و رفاه کارکنان را تامین کرد.
