در یک کسب و کار بسته به میزان وسعت و فعالیت‌های مدنظر، اقدامات مختلفی انجام می‌شود. زمانی که یک شرکت تازه تاسیس شده و در مرحله استارتاپ است، مدیر یا صاحب کسب و کار میتواند به تنهایی از پس فعالیت‌های مختلف آن برآید. اما با رشد شرکت و توسعه آن، نیاز به سطوح مدیریتی است. سطوح مدیریتی نشانگر نحوه تقسیم درجات اختیار و مسئولیت‌ها در یک شرکت یا سازمان است و انواع مختلفی نظیر مدیریت ارشد، مدیریت میانی و مدیریت عملیاتی را در برمی‌گیرد. در ادامه مطلب با انواع سطوح مدیریتی در سازمان آشنا شده و به وظایف مدیران هر یک از سطوح اشاره خواهیم داشت.
سطوح مدیریتی چیست؟
سطوح مدیریتی به معنای تقسیم‌بندی مدیران بر اساس مسئولیت‌ها و درجات اختیار آنها است. این رده‌بندی از بالاترین سطح به پایین‌ترین سطح صورت می‌گیرد و اغلب شامل مدیران سطح بالا، مدیران میانی و مدیران عملیاتی می‌شود. در هر یک از سطوح مدیریتی هم اختیارات، فعالیت‌ها و مسئولیت‌های مربوط به هر یک از مدیران مشخص می‌شود. با گسترش سازمان و افزایش نیروهای کار، سطوح مدیریتی نیز همراه با آن افزایش می‌یابد. و بالعکس. سطوح مدیریتی میتواند زنجیره فرماندهی را در یک سازمان و همچنین میزان اختیارات را در تمام پست‌های مدیریتی تعیین کند.
بررسی انواع سطوح مدیریتی در سازمان
سطوح مدیریتی در سازمان معمولا به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
-
سطح مدیریت ارشد
سطح مدیریت ارشد که متشکل از مدیران ارشد شرکت است، بر هدایت کل شرکت نظارت میکند. این سطح از مدیریت، متشکل از هیئت مدیره، مدیر عامل، مدیر ارشد مالی، رئیس و معاون رئیس است. مدیران ارشد فعالیت‌های شرکت را در راستای تحقق اهداف زیر نظر می‌گیرند و همواره به میزان رشد شرکت توجه می‌کنند. به عبارت دیگر مدیران ارشد بر اهداف، سیاست‌ها و رویه‌های شرکت نظارت دارند و برنامه‌های استراتژیکی را برای تحقق اهداف در نظر می‌گیرند.
مدیران ارشد از بالاترین سطح مسئولیت، اختیار و کنترل در سازمان برخوردار هستند. با این حال اغلب آنها به پیشنهادات و انتقادات سایر مدیران و حتی کارکنان توجه می‌کنند و از آنها برای بهبود شرایط شرکت کمک می‌گیرند. مدیران ارشد سازمان به توسعه برنامه‌های تجاری، تعیین و تحقق اهداف و همچنین حفظ ارتباط با مشاغل خارج از سازمان توجه زیادی دارند و در این راستا فعالیت می‌کنند.
نقش‌ها و مسئولیت‌های مدیران سطح ارشد
- ارزیابی وضعیت سازمان و انجام اصلاحات متناسب
- تعیین اهداف و سیاست‌های کلان شرکت
- تهیه برنامه‌ها و سیاست‌های استراتژیک برای سازمان
- انتصاب مدیران برای مدیریت سطح میانی
- کنترل کلیه بخش‌های سازمانی
- برقراری ارتباط با دنیای خارج از شرکت
- آماده‌سازی سازمان برای مقابله با رقبا
- و غیره
-
سطح مدیریت میانی
مدیران شعب و بخش‌های مختلف این سطح مدیریتی را تشکیل می‌دهند. به عبارتی سطح مدیریت میانی متشکل از مدیر شعبه، مدیر بخش، مدیر منطقه و مدیر کل است. این مدیران برنامه‌های مدیریت ارشد را اجرا کرده و مستقیما به مدیریت ارشد پاسخگو هستند. در سطح مدیریت میانی یا اجرایی، مدیران رابط بین سطح اجرایی و سطوح مدیریتی دیگر هستند و زمان بیشتری را به وظایف سازمانی و هدایتی اختصاص می‌دهند. مدیران میانی گزارش مدیران عملیاتی را برای مدیران ارشد منعکس کرده و بر مدیران عملیاتی و عملکرد سایر کارکنان نظارت می‌کنند. این مدیران قدرت زیادی در برخورد با کارکنان و پذیرش یا رد خواسته‌های آنها دارند و تاثیر زیادی بر روی فرهنگ سازمانی می‌گذارند.
نقش‌ها و مسئولیت‌های مدیران میانی
- نظارت بر عملکرد مدیران عملیاتی
- آموزش کارکنان جدید و تبیین رویه‌های سازمانی
- اطمینان از انجام صحیح فعالیت‌های روزانه سازمان
- انتقال نظرات و بازخوردها میان مدیران ارشد و میانی
- تهیه گزارش از عملکرد کارکنان
- اجرای برنامه‌های سازمان مطابق با خط مشی‌ها و دستورالعمل‌های تعیین شده توسط مدیریت ارشد
- مشارکت در فرآیند استخدام و آموزش مدیریت سطوح پایین
- تفسیر و تبیین خط مشی‌ها از مدیریت سطح بالا تا مدیریت سطوح پایین
- ارسال گزارش‌های به موقع و کارآمد به مدیریت ارشد
- الهام بخشی به مدیران سطوح پایین‌تر برای بهبود عملکرد
-
سطح مدیریت عملیاتی
یکی دیگر از انواع سطوح مدیریتی در سازمان، سطح مدیریت عملیاتی است که متشکل از سرپرست تیم، سرکارگر، مدیر هماهنگی، رهبر تیم و غیره است. مدیران عملیاتی و سرپرست‌ها در پایین‌ترین سطح سلسله مراتب مدیریتی قرار دارند. این مدیران به مدیران میانی گزارش‌های لازم را انتقال داده و از کوچک‌ترین بخش‌های سازمان همچون بخش‌های یک شعبه پشتیبانی می‌کنند. مدیران میانی به نوعی واسط میان کارکنان پایین رده سازمان و مدیران میانی هستند و دستورات را از بالا می‌گیرند.
نقش‌ها و مسئولیت‌های مدیران عملیاتی
- واگذاری وظایف به کارکنان مختلف
- راهنمایی و آموزش کارکنان در انجام فعالیت‌های روزمره
- حفظ روابط خوب در سطوح پایین سازمان
- نظارت و هدایت زیردستان
- مشارکت در فرآیند استخدام و آموزش کارکنان خود
- تهیه گزارشات دوره‌ای در خصوص عملکرد کارکنان
- ایجاد نظم و هماهنگی در محیط کار
- نظارت بر کیفیت نهایی خدمات یا محصولات تولیدی
- انتقال نقطه نظرات و بازخوردها میان مدیران بالادست و کارکنان
جمع بندی
در این مطلب از سایت ایران بیزینس مستر در خصوص انواع سطوح مدیریتی در سازمان صحبت کردیم. همانطور که متوجه شدیم در اکثر سازمان‌ها سه سطح مدیریتی یعنی مدیریت ارشد، مدیریت میانی و مدیریت عملیاتی تعریف می‌شود. سطوح مدیریتی در سازمان مشخص میکند که وظایف و اختیارات مدیران و کارکنان در چه حدی است. به منظور تخصیص صحیح نقش‌ها و مسئولیت‌ها به تمام پست‌های مدیریتی، شناخت تفاوت‌های کلیدی بین مدیریت سطح پایین، سطح متوسط و سطح بالا مهم است. برای همین در صورت نیاز از افراد متخصص و کوچینگ کسب و کار برای تعیین نقش‌ها و مسئولیت‌ها کمک بگیرید تا شاهد رشد بهتر و توسعه سازمان خود باشید.
