برنامه بازاریابی یا مارکتینگ پلن، یک برنامه یا طرح مهم در کسب و کار است. این برنامه استراتژی شرکت برای بازاریابی محصولات و خدمات خود را شرح می‌دهد. در برنامه بازاریابی، بازار هدف، فعالیت‌های تبلیغاتی و غیره مشخص می‌شوند و راهبردهای دستیابی به اهداف تعیین می‌گردند. در ادامه مطلب با نحوه ایجاد برنامه بازاریابی آشنا شده و به اجزای تشکیل‌دهنده آن اشاره خواهیم داشت.
برنامه بازاریابی چیست؟
برنامه بازاریابی (Marketing Plan)، استراتژی بازاریابی شرکت را برای سال یا ماه‌های آینده مشخص میکند. هر شرکتی برای رشد و توسعه کسب و کار خود به یک برنامه بازاریابی نیاز دارد. این برنامه‌ها باید تمام امور مرتبط با بازاریابی را در بر بگیرند و برای آنها نقشه و طرح مشخصی در نظر گرفته شود. در این خصوص باید به ویژگی‌های مشتریان هدف، نحوه رسیدن به مشتریان هدف و نحوه حفظ مشتریان هدف اشاره کرد.
بخش‌های تشکیل‌دهنده برنامه بازاریابی و نحوه ایجاد آن
یک طرح یا برنامه بازاریابی خوب باید شامل چندین عنصر از جمله عناصر زیر باشد:
پیشینه و اطلاعات شرکت
منظور از خلاصه کسب و کار در برنامه بازاریابی، پیشینه و اطلاعات شرکت است. در این رابطه باید به نام شرکت، مقر اصلی شرکت و ماموریت آن اشاره کرد. در این بخش باید تمام چیزهای مهم در رابطه با شرکت توضیح داده شود. همچنین نام هرگونه منبع یا نمونه اولیه قابل استفاده را بیان کرد. این امر به توانمندی هر چه بیشتر طرح کمک میکند.
ماموریت و چشم‌انداز
بیان ماموریت و چشم‌اندازهای شرکت، بخش مهمی از برنامه بازاریابی را تشکیل می‌دهد. در این بخش باید اهداف مالی و غیر مالی را بیان کرد. همچنین باید مشخص کرد که محصول یا خدمت چگونه در راستای ماموریت و چشم‌اندازهای شرکت قرار دارند. به عنوان مثال اگر شرکت تازه تاسیس و نوپا است و صاحب کسب و کار به دنبال سرمایه‌گذار اولیه می‌باشد، در این بخش باید بر روی افزایش فروش و تجربه محصول تمرکز شود.
تجزیه و تحلیل مشتری
تمام افراد مشتریان بالقوه محسوب نمی‌شوند. برای همین اگر به دنبال هدف قرار دادن تمام افراد باشید، یعنی در حال دور ریختن بودجه بازاریابی خود هستید. از این رو باید بازار هدف را مشخص کرده و بر روی مشتریانی متمرکز شد که آماده پذیرش محصول یا خدمت هستند. بخش تجزیه و تحلیل مشتری و بازار هدف به کسب و کار کمک میکند تا پرسونای مخاطب را به خوبی توصیف کند و بخش‌بندی آنها از نظر سن، جنسیت، شغل، درآمد، ارزش، سبک زندگی، میزان وفاداری و ارتباط با محصول به خوبی انجام شود.
تجزیه و تحلیل رقبا
برای تعیین استراتژی‌های مارکتینگ باید رقبا را شناسایی کرد. برای بررسی و شناسایی رقبا هم از روش‌های مختلفی میتوان استفاده کرد. استفاده از ایمیل و شبکه‌های اجتماعی و بررسی همزمان محتواهای موجود، اطلاعات زیادی را در اختیار بیزینس قرار می‌دهد. برای شناسایی رقبا میتوان اکانت آنها در شبکه‌های اجتماعی را دنبال کرده و محتوای آنها را بررسی کرد. از این طریق میتوان نسبت به مخاطبان هدف رقبا پی برده و نسبت به موضوعات و محتواهای منتشر شده آگاهی پیدا کرد.
تجزیه و تحلیل SWOT
تجزیه و تحلیل SWOT یک ابزار ساده بازاریابی و در عین حال قدرتمند است که برای تدوین استراتژی کاربرد دارد. با تحلیل SWOT میتوان با در نظر گرفتن تمام نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای موجود، یک استراتژی قوی برای بیزینس ایجاد کرد. در رابطه با تجزیه و تحلیل SWOT باید صبوری کرده تا بتوان اهدافی متناسب با ماموریت کلی سازمان تعیین کرد.
تحلیل SWOT باعث می‌شود تا تفاوت‌ها شناسایی شوند و جایگاه کسب و کار در بازار مشخص گردد. همچنین از این طریق میتوان ارتباطات و پیشنهاد فروش منحصربفرد را تعیین کرد. البته برای نتیجه‌گیری مطلوب باید با صداقت کامل به سراغ تحلیل SWOT رفت. لازم به اشاره است که تحلیل SWOT میتواند به صورت کلی و یا برای بخش‌های مختلفی از برنامه بازاریابی نظیر بازاریابی محتوا، شبکه‌های اجتماعی و سئو اجرا شود.
دستورالعمل‌های پیام‌رسانی
پیام‌رسانی صحیح میتواند به تعیین موقعیت برند در بازار کمک کند و منجر دستیابی به مخاطبان خاص شود. در طرح بازاریابی میتوان برخی از دستورالعمل‌های پیام‌رسانی عمومی را تنظیم کرده و از آنها به عنوان نقطه شروع استفاده کرد.
بودجه
برای اینکه بتوان از بروز اشتباه بازاریابی در هدف‌گذاری جلوگیری کرد، باید میزان بودجه را مشخص کرد. با تعیین بودجه میتوان اولین و در دسترس‌ترین اهداف را مشخص کرده و نیروهای انسانی لازم برای رسیدن به آنها را مشخص و یا استخدام کرد. لازم به اشاره است که عنصر بودجه در برنامه بازاریابی با قیمت محصول یا سایر اطلاعات مالی شرکت تفاوت دارد و نباید با آنها اشتباه گرفته شود. عنصر بودجه توضیح می‌دهد که کسب و کار چه میزان پول به تیم بازاریابی برای پیگیری برنامه‌ها و اهداف ذکر شده اختصاص داده است.
اهمیت طرح یا برنامه بازاریابی
برنامه‌ها و استراتژی‌های بازاریابی، فروش را برای صاحبان کسب و کار ساده‌تر می‌کنند. زمانی که مشتریان هدف در برنامه بازاریابی مشخص می‌شوند و در بازاریابی و تبلیغات تنها همان افراد مورد هدف قرار می‌گیرند، هزینه تبلیغات کاهش زیادی پیدا میکند. با شناخت ویژگی‌های مشتریان و پرسونای مخاطب میتوان متوجه شد که با چه زبانی میتوان آنها را جذب کرد. همچنین میتوان متدهای بازاریابی برای جذب بیشتری مشتریان را شناسایی کرد. از سوی دیگر در طرح یا برنامه بازاریابی مشخص می‌شود که مشتریان جذب شده چگونه باید حفظ شوند تا به فروش بیشتر کمک شود. به طور خلاصه اهمیت طرح بازاریابی به شرح زیر است:
- فکر کردن در خصوص مشتریان و محصولات و نحوه مرتبط کردن آنها به هم
- مشخص کردن اهداف قابل اندازه‌گیری
- اولویت‌بندی اهداف و استفاده بهتر از زمان
- کسب سود بیشتر برای شرکت
- ارائه خدمات بهتر به مشتریان
جمع بندی
در این مطلب در خصوص نحوه ایجاد برنامه بازاریابی صحبت کردیم و با دلایل اهمیت آن آشنا شدیم. همانطور که متوجه شدیم برنامه بازاریابی یا مارکتینگ پلن، جزء مهمی از برنامه کلی کسب و کار محسوب می‌شود و هر بیزینسی باید دائما طرح بازاریابی خود را به روز نماید. این برنامه‌ها به فعالیت‌های بازاریابی سالانه جهت می‌دهند و مشتریان هدف را مشخص می‌کنند. توجه داشته باشید که برنامه بازاریابی مبتنی بر استراتژی کلی بازاریابی یک شرکت است. در صورت نیاز به مشاوره کسب و کار خود می توانید با تیم ایران بیزینس مستر تماس حاصل نمایید.
