استراتژی مدیریت تغییر، روش یا فرایندی است که سازمان با استفاده از آن تغییرات درونی و بیرونی خود را مدیریت میکند. هدف از این استراتژی به حداقل رساندن تاثیرات منفی ناشی از تغییرات است. برای پیاده‌سازی آن هم روش‌های متعددی وجود دارد. در این مطلب قصد داریم در رابطه با استراتژی‌های موفق مدیریت تغییر صحبت کنیم و با تاثیرات و مزایای هر کدام آشنا شویم.
استراتژی مدیریت تغییر چیست؟
استراتژی مدیریت تغییر (Change Management Strategy) مفهومی است که برای ایجاد تغییرات و اجرای آنها در سازمان به کار می‌رود. این استراتژی میتواند فرایند مدیریت تغییر را به طور برنامه‌ریزی شده و با اثربخشی بالا جهت‌دهی کند. استراتژی مدیریت تغییر در صورتی اثربخش و کارآمد است که منجر به بهبود عملکرد و تحقق اهداف مورد نظر گردد. تغییرات هم میتواند به یکی از ابعاد سازمانی همچون فرهنگ سازمانی، فرآیندهای داخلی، سلسله مراتب شرکت و غیره مربوط باشد.
دلیل نیاز به استراتژی مدیریت تغییر در سازمان
استراتژی مدیریت تغییر، فرایند ترسیم، برنامه‌ریزی و پیاده‌سازی اقداماتی برای موفقیت در ایجاد تغییرات سازمانی است. هر سازمان یا کسب و کاری متحمل تغییراتی می‌شود که همه آنها شبیه به هم نیستند. تغییرات میتواند به تغییر در رهبری، برنامه‌های تجاری، برنامه‌ریزی منابع سازمانی و غیره مربوط باشد. تمام تغییرات اشاره شده متفاوت از هم هستند و هر کدام به استراتژی جداگانه‌ای نیاز دارند. حال این استراتژی‌ها از آنجایی حائز اهمیت هستند که تاثیرات گسترده‌ای بر روی عملکرد و فرهنگ سازمانی دارند. با این استراتژی‌ها پذیرش و تعهد افزایش پیدا کرده و عملکرد و بهره‌وری بهبود می‌یابد. همچنین با استراتژی‌های موفق مدیریت تغییر میتوان به حفظ ثبات سازمانی و ایجاد فرهنگ یادگیری و نوآوری کمک کرده و ریسک شکست پروژه‌ها را کاهش داد.
مزایای استراتژی‌های موفق مدیریت تغییر در سازمان
استراتژی‌های مدیریت تغییر از چند نظر برای سازمان مزیت دارند. از جمله:
- معمولا افراد زیادی در برابر تغییر مقاومت می‌کنند. چرا که تغییر برای آنها ناشناخته و مبهم است. حال با کمک بهترین استراتژی مدیریت تغییر میتوان مقاومت کارکنان را از طریق آموزش، ارتباطات موثر و مشارکت کم کرد.
- برخی از تغییرات سازمانی در بهبود فرآیندها و افزایش بهره‌وری نقش موثری دارند. با این حال اگر این تغییرات به درستی مدیریت نشوند، احتمال کاهش بهره‌وری و عملکرد زیاد است. برای همین با کمک استراتژی‌های موفق مدیریت تغییر میتوان تغییرات مورد نظر را به خوبی هدایت کرده تا منجر به بهبود بهره‌وری و عملکرد گردد.
- تغییرات بدون مدیریت سبب ایجاد هرج و مرج در سازمان می‌شوند. با استراتژی مدیریت تغییر میتوان تغییرات را به طور منظم و سازمان‌یافته‌ای پیاده‌سازی کرده و از بی‌ثباتی در سازمان جلوگیری کرد.
- این استراتژی‌ها در توسعه فرهنگ یادگیری و نوآوری نقش موثری دارند. برای همین سازمان‌هایی که از این استراتژی‌ها برای مدیریت تغییر استفاده می‌کنند، از شکست‌ها و تجربیات گذشته به خوبی درس گرفته و همواره خود را بهبود می‌بخشند.
- استراتژی‌های مدیریت تغییر سبب کاهش ریسک‌های مرتبط با تغییرات شده و شانس موفقیت را افزایش می‌دهد.
انواع استراتژی‌های مدیریت تغییر
مدیریت تغییر نیازمند طراحی و انتخاب استراتژی مناسب است. برای مدیریت تغییرات در سازمان هم میتوان از استراتژی‌های مختلفی استفاده کرد. در این خصوص میتوان به چند استراتژی زیر اشاره کرد:
- استراتژی عقلایی – تجربی: در صورتی که کارکنان منطقی به این باور برسند که تغییر به نفع آنها است، با برقراری ارتباط موثر، تبادل اطلاعات و شناسایی مشوق‌ها میتوان فرایند تغییر را اجرا کرد.
- هنجاری – بازآموزی: در شرایطی که کارکنان از هنجارهای فرهنگی و ارزش‌ها پیروی کنند، تغییرات میتواند بر اساس تعریف و تفسیر مجدد هنجارها و ارزش‌های موجود صورت بگیرد. در این حالت افراد متعهد و پایبند به پیروی از ارزش‌های جدید می‌شوند.
- تطبیق محیطی: در حالتی که کارکنان مخالف بلاتکلیفی باشند و با میل و رغبت خود را با محیط جدید وفق دهند، تغییرات باید با هدف ایجاد یک سازمان یا فرهنگ سازمانی جدید اعمال شود. در این زمان کارکنان از شرایط قدیم به شرایط جدید سوق داده می‌شوند.
- تغییر تکاملی (تدریجی): در استراتژی تغییر تکاملی، تغییرات به طور تدریجی و گام به گام ایجاد می‌شود. این روش برای کارکنانی که در برابر تغییر مقاومت دارند، مناسب است. در این روش کارکنان به تدریج با تغییرات سازگار می‌شوند و مقاومت کمتری از خود نشان می‌دهند.
- تغییر انقلابی: استراتژی تغییر بنیادین برخلاف نوع قبلی بوده و خیلی سریع و اساسی اعمال می‌شود. این استراتژی برای سازمان‌هایی مفید است که به تغییرات بزرگ و سریع نیاز دارند. البته ریسک این استراتژی کمی بالا است. چرا که امکان نارضایتی یا مقاومت شدید کارکنان وجود دارد.
- تغییر دستوری یا اجباری: در این روش مدیر در رابطه با تغییرات تصمیم‌گیری کرده و تصمیم خود را به کارکنان ابلاغ میکند. کارکنان هم موظف به پذیرش آن هستند.
- تغییر مشارکتی: در استراتژی تغییر مشارکتی، کارکنان در بحث مدیریت تغییر مشارکت می‌کنند و نظرات و پیشنهادات خود را به راحتی بیان می‌نمایند. این روش در افزایش تعهد و وفاداری کارکنان بسیار موثر است.
- ادغام و تملک: این استراتژی زمانی کاربرد دارد که دو یا چند سازمان با هم ادغام می‌شوند و یا سازمان به تملک شخص دیگری در می‌آید. در این شرایط نیاز به تغییراتی همچون هماهنگ‌سازی فرهنگ‌ها و سیستم‌ها است.
جمع بندی
در این مطلب در خصوص استراتژی‌های موفق مدیریت تغییر صحبت کردیم. همانطور که ملاحظه کردید برای مدیریت تغییرات در سازمان میتوان از استراتژی‌های مختلفی استفاده کرد. هر یک از این استراتژی‌ها بسته به شرایط و نوع تغییرات میتوانند مفید واقع شوند. برای انتخاب بهترین استراتژی مدیریت تغییر هم باید به مواردی همچون نوع تغییر، اندازه سازمان، فرهنگ سازمانی و میزان آمادگی کارکنان برای تغییر توجه گردد.
